مقارنه سیاره زهره و سیاره مشتری

سیارات پرنور منظومه شمسی را در کنار هم رصد کنید!

سیاره زهره یا ناهید، بعد از خورشید و ماه، سومین جرم درخشان در آسمان زمین است. می‌دانیم که ماه و سیارات به دلیل بازتاب نور خورشید در آسمان دیده می‌شوند و از خودشان نوری منتشر نمی‌کنند. دلیل اصلی روشنایی نسبتا زیاد زهره، جو غلیظ آن است که درصد زیادی از نور خورشید را بازتاب می‌کند و از قدر حدود منفی ۴ در آسمان می‌درخشد. این سیاره که در همسایگی زمین قرار دارد، در نزدیک‌ترین حالت به فاصله حدود ۶۰ میلیون کیلومتری از ما می‌رسد. زهره با چشم غیر مسلح به شکل نقطه‌ای بسیار درخشان در آسمان زمین قابل مشاهده است.

سیاره مشتری با قطر تقریبی ۱۴۰ هزار کیلومتر، بزرگترین سیاره منظومه شمسی است. این سیاره گازی هم با وجود فاصله میانگین حدود ۷۰۰ میلیون کیلومتر از زمین، جزو اجرام درخشان آسمان شب محسوب می‌شود و این شب‌ها از قدر حدود منفی ۲ قابل مشاهده است. با ابزارهای کوچک و متوسط، چهار قمر بزرگ سیاره مشتری به شکل چهار نقطه نورانی اطراف قرص دایره‌ای سیاره قابل تشخیص هستند.

موقعیت قرارگیری اجرام منظومه شمسی به‌گونه‌ای است که گاهی از دید ناظران زمینی، دو جرم در فاصله ظاهری نزدیکی از یکدیگر دیده می‌شوند که اصطلاحاً به این پدیده “مقارنه” می‌گویند. مقارنه ماه با سیارات منظومه شمسی از رویدادهای نسبتاً متداول است؛ اما مقارنه مقارنه سیاره زهره و سیاره مشتری منظره آسمانی چندان رایجی نیست. به‌ویژه اینکه فاصله ظاهری این دو سیاره از هم بسیار کم است.

شبیه‌سازی مقارنه مشتری و زهره (نرم‌افزار Stellarium)

چه زمانی برای رصد مقارنه بهتر است؟

در شامگاه چهارشنبه ۱۰ اسفند، فاصله ظاهری مشتری و زهره به حدود ۴۴ دقیقه قوسی می‌رسد. هرچند این فاصله ظاهری چندان زیاد نیست، اما به راحتی با چشم غیر مسلح قابل تفکیک و تشخیص است.

در شامگاه پنجشنبه ۱۱ اسفند، فاصله ظاهری زهره و مشتری به کمترین مقدار قابل مشاهده برای ایران می‌رسد که ۴۰ دقیقه قوسی است.

کمینه فاصله زاویه‌ای این دو سیاره به حدود ۳۰ دقیقه قوسی می‌رسد که از ایران قابل مشاهده نیست.

بیشتر بخوانید: تلسکوپ ترکیبی یا کاتادیوپتریک چیست؟

چه جایی برای رصد مقارنه مناسب‌تر است؟

طبیعتاً هرچقدر آسمانی صاف‌تر و تاریک‌تر داشته باشید، منظرۀ بهتری را مشاهده خواهید کرد. اما این دو سیاره آنقدر درخشان هستند که در آسمان شهرهای بزرگ با وجود آلودگی نوری و غبار هم قابل مشاهده‌اند. ساعت ۱۸:۳۰ به وقت تهران که هوا به تدریج تاریک می‌شود، ارتفاع مشتری و زهره حدود ۲۳ درجه است. برای اینکه زمان بیشتری برای رصد یا عکاسی داشته باشید، بهتر است افق غربی رصدگاهتان باز و تمیز  باشد.

هرچند که تماشای مقارنه سیاره زهره و سیاره مشتری در یک میدان دید (برای ابزارهای رصدی) می‌تواند جذاب باشد، اما به‌طور کلی برای رصد این مقارنه نیاز به ابزار خاصی ندارید و با چشم غیر مسلح هم می‌توانید از این منظره لذت ببرید.

پارس تلسکوپ