رویدادهای رصدی اردیبهشت ۱۴۰۲

در آسمان اردیبهشت چه خبر است؟
از بارش شهابی شلیاقی تا ماه‌گرفتگی نیم‌سایه در رویدادهای رصدی اردیبهشت ۱۴۰۲.

در شب سوم و بامداد چهارم اردیبهشت بارش شهابی شلیاقی به اوج می‌رسد. حداکثر تعداد شهاب‌های قابل مشاهده (ZHR) بارش امسال، حدود ۱۸ عدد در ساعت پیش‌بینی شده است. البته برای بارش شلیاقی، این عدد معمولاً متغیر است و می‌تواند به ۹۰ شهاب در ساعت هم افزایش پیدا کند. فاز ماه در این شب حدود ۱۳% است و حدود ساعت ۱۹:۴۵ غروب می‌کند. در صورت صاف بودن آسمان، شرایط خوبی برای تماشای این بارش وجود دارد.
بارش‌های شهابی زمانی پدید می‌آیند که زمین از میان توده‌ای از ذرات عبور کند. هر بارش شهابی، یک بازه فعالیت دارد که همان مدت زمانی است که طول می‌کشد تا زمین از میان توده عبور کند. جایی از این توده که تراکم ذرات بیشتر است، متناظر با اوج بارش شهابی است.
یکی از معیارهای مهم در بارش‌های شهابی، حداکثر تعداد شهاب‌هایی است که در هر ساعت در شرایط ایده‌آل رصدی قابل مشاهده است که به اختصار آن را با ZHR نشان می‌دهند. البته در شرایط واقعی با در نظر گرفتن میدان دید چشم انسان، آلودگی‌های جَوی و نوری و محدودیت‌های عملیِ دیگر، تعداد شهاب‌هایی که هر رصدگر می‌تواند ببیند عملاً کمتر از میزان ZHR پیش‌بینی شده است.
بهترین ابزار برای تماشای بارش‌های شهابی چشم غیر مسلح است؛ چرا که استفاده از ابزار رصدی میدان دید را کاهش می‌دهد و احتمال دیدن شهاب‌ها کمتر می‌شود.

در شامگاه ۳ اردیبهشت و تقریباً همزمان با اوج بارش شهابی شلیاقی، می‌توانید شاهد مقارنه زیبای ماه و سیاره زهره باشید. ماه با فاز حدود ۱۳% و زهره از قدر منفی ۴ با فاصله تقریبی ۱.۲ درجه قوسی در آسمان می‌درخشند. با غروب خورشید و تاریکی نسبی آسمان می‌توانید این دو جرم را در ارتفاع تقریبی ۳۵ درجه سمت غرب مشاهده کنید. زهره در ساعت ۲۲:۱۰ و ماه در ساعت ۲۲:۲۰ در سمت غرب – شمال غرب غروب می‌کنند. تا پیش از این زمان برای تماشا و عکاسی از این منظره فرصت دارید. البته گفتنی است که فاصله این دو جرم در طول شب بیشتر می‌شود و اندکی پیش از غروب زهره به حدود ۲ درجه قوسی می‌رسد.

بیشتر بخوانید: تلسکوپ ترکیبی یا کاتادیوپتریک چیست؟

در بامداد ۸ اردیبهشت، ماه به وضعیت تربیع اول می‌رسد و از دید ناظران زمینی، نیم شرقی آن روشن دیده می‌شود. البته زمانی که دقیقاً به وضعیت تربیع (فاز ۵۰ % ) می‌رسد برای ایران در زیر افق قرار دارد. ماه در ساعت ۱:۴۰ بامداد ۸ اردیبهشت در افق غرب – شمال غرب غروب می‌کند. مجدداً ساعت ۱۱:۴۵ همان روز از افق شرق – شمال شرق بالا می‌آید و تا ساعت ۲:۱۰ بامداد روز بعد (۹ اردیبهشت) آسمان را روشن خواهد کرد.

در تاریخ ۱۵ اردیبهشت، ماه به وضعیت بدر می‌رسد و ماه کامل در آسمان می‌درخشد. در همین روز ماه از نیم‌سایه زمین عبور می‌کند و خسوف نیم‌سایه اتفاق می‌افتد. هرچند ۹۶ % از قطر ماه در نیم‌سایه زمین قرار می‌گیرد، اما به طور کلی میزان کاهش نور ماه در ماه‌گرفتگی نیم‌سایه بسیار کم و تقریباً غیرقابل تشخیص است. این خسوف ساعت ۱۸:۴۴ به وقت تهران آغاز می‌شود که البته در این زمان، ماه در زیر افق قرار دارد. حداکثرِ گرفت ساعت ۲۰:۵۲ و پایان آن در ساعت ۲۳:۰۱ رخ می‌دهد.

در روز ۲۲ اردیبهشت، ماه به تربیع آخر می‌رسد و نیم غربی قرص آن از زمین روشن دیده می‌شود. ماه در ساعت ۱:۴۰ بامداد ۲۳ اردیبهشت از افق شرق – شمال شرق طلوع می‌کند و تا سپیده‌دم در آسمان می‌درخشد. در همین زمان، سیاره زحل را با فاصله تقریبی ۹ درجه شمال شرق ماه به شکل نقطه‌ای درخشان می‌توانید ببینید.

در تاریخ ۲۹ اردیبهشت، ماه به وضعیت محاق می‌رسد. در این حالت، فاصله زاویه ماه و خورشید به حداقل می‌رسد و به همین دلیل ماه در طول شب در آسمان دیده نمی‌شود. از این تاریخ به بعد با افزایش فاصله ظاهری این دو جرم، ماه به شکل هلال در آسمان شامگاهی قابل مشاهده خواهد بود.

فروشگاه پارس تلسکوپ