رویدادهای رصدی شهریور ۱۴۰۱ در ادامه رویدادهای رصدی شهریور ۱۴۰۱ را مرور خواهیم کرد: در…
در تاریخ ۶ مرداد، ماه به وضعیت محاق میرسد که به آن ماه نو هم میگوییم. در این حالت، ماه در فاصله ظاهری نزدیکی از قرص خورشید واقع میشود و عملاً در طول شب قابل مشاهده نیست. نزدیکترین فاصله ظاهری ماه و خورشید در این تاریخ، حوالی ساعت ۲۳ (زمانی که هر دو زیر افق ایران قرار دارند) اتفاق میافتد. از این تاریخ به بعد، رفتهرفته ماه فاصله بیشتری از خورشید میگیرد و به شکل هلال در آسمان شامگاهی قابل مشاهده است.
در تاریخ ۱۴ مرداد، ماه به وضعیت تربیع اول میرسد. منظور از تربیع، حالتی است که در آن نیمی از قرص ماه از دید ساکنان زمین روشن باشد. در تربیع نخست، موقعیت ماه نسبت به خورشید و زمین بهگونهای است که نیم شرقی قرص ماه از دید ما روشن است. ماه حوالی ساعت ۱۳:۴۰ با فاز ۵۰% از افق شرق و جنوب شرق بالا میآید و تا بامداد ۱۵ مرداد آسمان را روشن میکند.
در غروب ۲۱ مرداد، ماه کامل از افق شرق و جنوب شرق طلوع میکند. ماه با فاز تقریباً ۱۰۰% ساعت ۲۰:۰۵ بالای افق قرار میگیرد و تا طلوع ۲۲ مرداد آسمان را روشن میکند. با توجه به مقارن شدن ماه کامل با اوج بارش شهابی برساوشی، میتوان گفت اوج بارش برساوشی امسال عملاً شرایط خوبی برای رصد و عکاسی ندارد.
بارش شهابی برساوشی یکی از بارشهای شهابی معروف سالانه است که هر سال در اواخر مرداد به اوج میرسد. البته با وجود ماه کامل در زمان اوج این بارش، عملاً تعداد زیادی از شهابها به دلیل مزاحمت نوری ماه از دست میروند. اما اگر خوششانس باشیم، میتوانیم شهابهای پرنورتر و شاید حتی آذرگویها را ببینیم.
بارشهای شهابی زمانی پدید میآیند که زمین از میان تودهای از ذرات ریز غبار مانند عبور کند. این تودهها معمولاً بقایای دنبالهدارهایی هستند که در مدارشان به دور خورشید، مدار زمین را هم قطع کردهاند. هر بارش شهابی، یک بازه فعالیت دارد که در واقع زمانی است که زمین وارد توده و از آن خارج میشود. اوج بارش شهابی نیز همزمان با عبور زمین از بخش متراکمتر توده ذرات است. هر بارش شهابی اصطلاحاً یک کانون دارد. اگر راستای شهابها را در جهت مخالف حرکتشان امتداد دهید، در یک نقطه فرضی تلاقی میکنند. این نقطه در محدوده هر صورت فلکی که باشد، بارش را با اسم همان صورت فلکی مینامند. یکی دیگر از پارامترهای مهم بارش شهابی، حداکثر تعداد شهابهایی است که طی هر ساعت در شرایط ایدهآل رصدی در کل آسمان دیده میشود. این عدد که ZHR معروف است، برای بارشهای معروف سالانه (مثل همین بارش برساوشی) به حدود ۱۰۰ میرسد. البته دقت کنید که این پارامتر در شرایط ایدهآل رصدی و برای تمام آسمان بالای افق سنجیده میشود و تعداد شهابهایی که در عمل دیده میشود، کمتر از این عدد است.
بارش شهابی برساوشی هر سال معمولاً در بازه بین شب ۲۰ تا ۲۲ مرداد به اوج میرسد. طبق پیشبینی وبسایت انجمن بینالمللی شهابها، imo، اوج بارش امسال در شب ۲۱ و بامداد ۲۲ مرداد است. بهطور کلی برای تماشای بارشهای شهابی نیاز به ابزار خاصی نیست. البته با در نظر گرفتن مزاحمت نوری ماه نیز باید منتظر کاهش قابل توجهی در تعداد شهابهای قابل مشاهده باشیم.
در تاریخ ۲۳ مرداد زحل به وضعیت مقابله میرسد. اصطلاح مقابله برای سیارات خارجی (با شعاع مداری بیشتر از مدار زمین) بهکار میرود و به حالتی گفته میشود که سیاره در بیشترین فاصله ظاهری از خورشید قرار داشته باشد. با توجه به اینکه در این شرایط زمین در میان خورشید و سیاره خارجی قرار دارد، فرصت خوبی برای رصد سیارات خارجی است. در این تاریخ، زحل حوالی ساعت ۲۰:۰۰ از افق شرق و جنوب شرق طلوع میکند و تا بامداد روز بعد در آسمان میدرخشد.
در شب ۲۴ مرداد، ماه و مشتری در فاصله حدود ۵ درجهای از هم قابل مشاهده هستند. مشتری با قدر حدود منفی ۲.۷ ساعت ۲۱:۵۵ و با ماه با فاز ۸۲% ساعت ۲۲:۱۵ از افق شرقی طلوع میکند. این دو جرم تا روشن شدن هوا در آسمان میدرخشند و در طول شب نیز فاصله ظاهریشان بهتدریج بیشتر میشود.
در بامداد ۲۸ مرداد ماه و مریخ در فاصله ظاهری نسبتاً نزدیکی از هم دیده میشوند. ماه با فاز حدود ۵۳% ساعت ۲۳:۴۰ شب ۲۷ مرداد از افق شرق و شمال شرق بالا میآید. کمی بعد، حوالی ۱۵ دقیقه بامدادِ ۲۸ مرداد، مریخ نیز طلوع میکند. هنگام طلوع، فاصله ظاهری این دو جرم حدود ۶.۵ درجه قوسی است؛ البته با گذر زمان در طول شب، این فاصله رفتهرفته کاهش مییابد و حوالی سپیدهدم به ۴.۸ درجه قوسی میرسد. در فاصله نسبتاً نزدیکی از این دو جرم، خوشه پروین را نیز میتوانید با چشم غیرمسلح تشخیص دهید. البته هرچند که مزاحمت نوری ماه، از زیبایی این خوشه درخشان میکاهد.
در صبح روز ۲۸ مرداد، ماه به وضعیت تربیع آخر میرسد. در این شرایط، نیم غربی قرص ماه از دید ناظران زمینی روشن و قابل مشاهده است. ماه حوالی ساعت ۱۱ صبح به فاز دقیق ۵۰% میرسد. در بامداد ۲۹ مرداد، ماه با فاز حدود ۴۳% از افق شرق و شمال شرق طلوع میکند و تا سپیدهدم در آسمان میدرخشد. مشابه بامداد روز قبل یعنی ۲۸ مرداد، مریخ و خوشه پروین را نیز میتوانید در فاصله نسبتاً نزدیکی از ماه تشخیص دهید.
دیدگاهها (0)