با پیشرفتهای چشمگیر در زمینه علم نجوم و کشف رمز و رازهای آن، هر روزه…
“چرا نمی‌تونم ستاره‌ها رو با تلسکوپم ببینم؟”
“چرا حتی وقتی از یک چشمی با بیشترین بزرگنمایی استفاده می‌کنم، هنوز هم ستاره‌ها رو به شکل نقاط نورانی می‌بینم؟”
“مشکل تلسکوپ من چیه؟”
“آیا تلسکوپم ضعیفه یا اینکه خرابه؟”
رصد ستاره ها با تلسکوپ پرتکرارترین سوال‌هایی هست که معمولا افراد پس از اولین تجربه رصدشان با تلسکوپ، از کارشناسان پارس تلسکوپ می‌پرسند. اگر بعد از اولین تجربه رصدتان، این سوال‌ها برای شما هم ایجاد شده، یا اینکه می‌خواهید قبل از خرید تلسکوپ اطلاعاتتان را افزایش دهید تا انتخاب بهتری داشته باشید، جواب شما اینجاست. در ادامه توضیح خواهیم داد که رصد ستاره ها با تلسکوپ چگونه است.
رصد ستاره ها با تلسکوپ
ستاره‌ها زیبا و اسرارآمیز هستند و شما می‌توانید به کمک یک تلسکوپ، به راحتی اعماق فضا را ببینید. ستاره‌ها از پشت چشمی تلسکوپ همانطور دیده می‌شوند که با چشم غیر مسلح، فقط کمی درخشان‌ترند. ستاره‌ها اغلب مانند نقاط روشن و بدون رنگ به نظر می‌رسند. ستاره‌های درخشانی وجود دارند که از پشت چشمی تلسکوپ آبی، زرد، قرمز یا سبز دیده می‌شوند. رنگ ستاره‌ها زمانی قابل مشاهده است که به اندازه کافی پرنور باشند.
عکس واقعی ستاره شباهنگ با تلسکوپ Skywatcher 150/750
هنگام رصد ستاره ها با تلسکوپ، ستاره‌ها معمولاً به شکل نقاط نورانی کوچکی دیده می‌شوند. در واقع اندازه تصویر ستاره به بزرگنمایی تلسکوپ و شرایط جوی بستگی دارد. ستاره‌ها آنقدر دور هستند که حتی وقتی با تلسکوپ‌های بسیار قدرتمند نیز به آن‌ها نگاه می‌کنیم، مانند نقاط کوچکی به نظر می‌رسند. برای رصد ستاره ها با تلسکوپ خانگی ،اگر فوکوس تلسکوپ دقیق باشد، باید دقیقا ستاره را به شکل یک نقطه ببینید. نه شبیه یک دیسک (قرص) و نه شبیه یک توپ؛ دقیقاً به شکل نقطه‌هایی پر نور!
عکس واقعی خوشه پروین با تلسکوپ
عکس‌های رنگارنگ ناسا از ستاره‌ها و کهکشانها، با تکنیک‌های خاص عکاسی به ثبت رسیده‌اند و با نرم‌افزارهای مخصوص ویرایش عکس، ویرایش شده‌اند. چشمان ما فقط زمانی می‌تواند رنگ را ببیند که نور کافی به آن برسد. در نور کم، ما فقط سیاه و سفید را می‌بینیم. تمامی عکس‌های زیبا و رنگارنگی که در اینترنت وجود دارند با تکنیک نوردهی طولانی مدت گرفته شده‌اند. در این تکنیک عکاسی، دوربین ثبت عکس، نور را در طول زمان جمع‌آوری و لایه‌هایش را با هم ترکیب می‌کند و با این روش رنگ‌های ستاره‌ها، سحابی‌ها، کهکشانها و سیارات را برای ما آشکار می‌کنند.
عکس واقعی کهکشان آندرومدا با تلسکوپ AstroMaster 130EQ
شکل ستاره ها از پشت تلسکوپ چگونه است؟
شاید هنگام رصد ستاره‌ها با تلسکوپ دقت کرده باشید که گاهی برخی از ستاره‌ها بیضی‌تر به‌نظر می‌رسند یا دمی شبیه دنباله‌دار دارند. این، نتیجۀ “ابیراهی“، “کما” یا “گیسو” است.کُما نوعی اعوجاج تصویر اجرام در تلسکوپ است که به دلیل کانونی شدن نور در نقاط مختلف ایجاد می‌شود. این خطای اپتیکی حتی در باکیفیت‌ترین تلسکوپ‌ها هم با هم‌خطی دقیق، تقریباً اجتناب ناپذیر است. البته ابیراهی کما یا گیسو را می‌توان با یک اصلاح‌کننده کما (کما کارکتور / coma corrector) اصلاح کرد. تصحیح کننده‌های کما به شما این امکان را می‌دهند که ستاره‌ها را به شکل دقیق‌تری ببینید، اما این موضوع کمی هم سلیقه‌ای است. یعنی اگر کما در رصدتان اختلالی ایجاد نمی‌کند، نیازی به اصلاح این اعوجاج ندارید.
همه تلسکوپ‌ها می‌توانند درجاتی از کما داشته باشند، اما این مسئله در تلسکوپ‌های بازتابی با نسبت کانونی پایین، به‌ویژه زیر f/6، بیشتر مشهود است.
تصویر واضحی از کما که با یک گوشی موبایل از پشت چشمی تلسکوپ گرفته شده است.
اگر یک ستاره بسیار درخشان را در مرکز یک چشمی با بزرگنمایی متوسط قرار دهید، می‌توانید کما را ببینید. این واضح‌ترین تصویری است که می‌توانید از یک ستاره با تلسکوپتان ببیند. اگر ستاره را به لبه میدان دید حرکت دهید متوجه اعوجاج می‌شوید، با تصحیح‌کننده‌های کما، ستاره‌های شما می‌توانند همه شبیه ستاره مرکزی به نظر برسند. به کمک این روش می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا می‌خواهید یک اصلاح کننده کما بخرید یا خیر.
خطوط تیزی که از ستاره ها خارج می‌شود چیست؟
هنگام رصد ستاره ها با تلسکوپ ممکن است متوجه خطوطی شوید که انگار از مرکز ستاره به سمت بیرون می‌آیند. به این خطوط، “خطوط پراش” می‌گویند که در تصویر تلسکوپ‌های بازتابی مشاهده می‌شوند.
خطوط پراش ستاره وگا با تلسکوپ Nexstar 6Se
موقعیت و شکل “پره‌های عنکبوتی” (یا به اختصار عنکبوتی) روی شکل ستاره‌هایی که با تلسکوپ خود می‌بینید، تأثیر می‌گذارد. پره‌های عنکبوتی، تکیه‌گاه آینه ثانویه در داخل لوله تلسکوپ شما هستند که آینه ثانویه را در جای خود نگه می‌دارند. موقعیت‌ها، شکل‌ها و تعداد عنکبوتی‌های متفاوت به ستاره شکل متفاوتی می‌دهد.
انواع خطوط پراش در تلسکوپ‌های بازتابی مختلف
از خطوط پراش می‌توان برای رسیدن به فوکوس دقیق نیز استفاده کرد.به این ترتیب باید خطوط پراش را بلند و واضح ببینید. البته این کار فقط با کمک ستاره‌های بسیار درخشان در یک شب رصدی با آسمانی تمیز و صاف امکان‌پذیر است.
توجه کنید خطوط پراش واقعا روی ستاره‌ها وجود ندارند! آن‌ها نتیجه تلسکوپ‌هایی هستند که ما برای رصد از آن‌ها استفاده می‌کنیم.
رصد سیارات و ستاره ها با تلسکوپ
برخلاف رصد ستاره ها با تلسکوپ، رصد سیارات به نسبت کار راحتی است. سیارات نسبت به ستاره‌ها بسیار نزدیک‌تر هستند و به دلیل آنکه نور خورشید را بازتاب می‌کنند روشن‌تر دیده می‌شوند. قرص سیارات از درون تلسکوپ به صورت کامل قابل مشاهده است، در حالیکه شما نمی‌توانید هیچ شکل خاصی را در ستاره‌ها تشخیص دهید.
شما می‌توانید سیارات و ستاره‌ها را با یک نرم‌افزار نقشه آسمان مانند “Stellarium” یا “Star walk” شناسایی کنید. یادگیری نقشه صورت‌های فلکی، شناسایی اجرام آسمان را سریع‌تر و آسان‌تر می‌کند.
هنگامی که به آسمان نگاه می‌کنید، گاهی متوجه بعضی نقاط می‌شوید که نسبت به سایر نقاط در آسمان درخشان‌تر هستند. این‌ها همان سیارات هستند.
درخشان‌ترین اجرامی که در آسمان می‌بینیم، به ترتیب عبارتند از:
- خورشید
- ماه
- سیاره زهره
- سیاره مشتری
- سیاره مریخ
- سیاره عطارد
- ستاره شباهنگ
- ستاره سهیل
پر نورترین اجرام آسمان
معیار اندازه‌گیری روشنایی اجرام آسمان، “قدر ظاهری” است. چشم غیر مسلح انسان می‌تواند اجرام آسمانی را تا قدر ۶.۵ ببیند. در محاسبه قدر ظاهری هر چه عدد کمتر باشد، جسم روشن‌تر است. مثلاً قدر ظاهری ماه ۱۲.۷۴- و قدر ظاهری درخشان‌ترین ستاره یعنی شباهنگ، ۱.۴۸- است.
سیاره زهره در فاصله بسیار نزدیکی از خورشید طلوع و غروب می‌کند که درنتیجه در بیشتر ساعات شب در زیر افق است، بنابراین ستاره درخشانی که در میان آسمان می‌بینید به احتمال زیاد مشتری است.
سخن آخر
رصد ستاره ها با تلسکوپ به شکل واضح و دقیق تقریبا ناممکنه. توانایی دیدن جزئیات یک جرم آسمانی درنهایت به فاصله و اندازه آن بستگی دارد. ستاره‌ها به قدری دور هستند که هرگز نمی‌توانیم یک قرص کامل یا شکل یک کره واقعی را در تلسکوپ ببینیم. سیارات، ماه و خورشید نسبت به ستاره‌ها بسیار نزدیک‌تر هستند و به همین دلیل است که می‌توانیم قرص کامل یا شکل واقعی آن‌ها را حتی با تلسکوپ‌هایی با قدرت کم یا معمولی، به راحتی تشخیص دهیم. سحابی‌ها و کهکشانها نیز بسیار دور هستند اما آنقدر بزرگ و عظیم هستند که در بسیاری از تلسکوپ‌ها نیز به‌راحتی می‌توان جزئیات آن‌ها را دید.
فروشگاه پارس تلسکوپ
“چرا نمی‌تونم ستاره‌ها رو با تلسکوپم ببینم؟”
“چرا حتی وقتی از یک چشمی با بیشترین بزرگنمایی استفاده می‌کنم، هنوز هم ستاره‌ها رو به شکل نقاط نورانی می‌بینم؟”
“مشکل تلسکوپ من چیه؟”
“آیا تلسکوپم ضعیفه یا اینکه خرابه؟”
رصد ستاره ها با تلسکوپ پرتکرارترین سوال‌هایی هست که معمولا افراد پس از اولین تجربه رصدشان با تلسکوپ، از کارشناسان پارس تلسکوپ می‌پرسند. اگر بعد از اولین تجربه رصدتان، این سوال‌ها برای شما هم ایجاد شده، یا اینکه می‌خواهید قبل از خرید تلسکوپ اطلاعاتتان را افزایش دهید تا انتخاب بهتری داشته باشید، جواب شما اینجاست. در ادامه توضیح خواهیم داد که رصد ستاره ها با تلسکوپ چگونه است.
رصد ستاره ها با تلسکوپ
ستاره‌ها زیبا و اسرارآمیز هستند و شما می‌توانید به کمک یک تلسکوپ، به راحتی اعماق فضا را ببینید. ستاره‌ها از پشت چشمی تلسکوپ همانطور دیده می‌شوند که با چشم غیر مسلح، فقط کمی درخشان‌ترند. ستاره‌ها اغلب مانند نقاط روشن و بدون رنگ به نظر می‌رسند. ستاره‌های درخشانی وجود دارند که از پشت چشمی تلسکوپ آبی، زرد، قرمز یا سبز دیده می‌شوند. رنگ ستاره‌ها زمانی قابل مشاهده است که به اندازه کافی پرنور باشند.
عکس واقعی ستاره شباهنگ با تلسکوپ Skywatcher 150/750
هنگام رصد ستاره ها با تلسکوپ، ستاره‌ها معمولاً به شکل نقاط نورانی کوچکی دیده می‌شوند. در واقع اندازه تصویر ستاره به بزرگنمایی تلسکوپ و شرایط جوی بستگی دارد. ستاره‌ها آنقدر دور هستند که حتی وقتی با تلسکوپ‌های بسیار قدرتمند نیز به آن‌ها نگاه می‌کنیم، مانند نقاط کوچکی به نظر می‌رسند. برای رصد ستاره ها با تلسکوپ خانگی ،اگر فوکوس تلسکوپ دقیق باشد، باید دقیقا ستاره را به شکل یک نقطه ببینید. نه شبیه یک دیسک (قرص) و نه شبیه یک توپ؛ دقیقاً به شکل نقطه‌هایی پر نور!
عکس واقعی خوشه پروین با تلسکوپ
عکس‌های رنگارنگ ناسا از ستاره‌ها و کهکشانها، با تکنیک‌های خاص عکاسی به ثبت رسیده‌اند و با نرم‌افزارهای مخصوص ویرایش عکس، ویرایش شده‌اند. چشمان ما فقط زمانی می‌تواند رنگ را ببیند که نور کافی به آن برسد. در نور کم، ما فقط سیاه و سفید را می‌بینیم. تمامی عکس‌های زیبا و رنگارنگی که در اینترنت وجود دارند با تکنیک نوردهی طولانی مدت گرفته شده‌اند. در این تکنیک عکاسی، دوربین ثبت عکس، نور را در طول زمان جمع‌آوری و لایه‌هایش را با هم ترکیب می‌کند و با این روش رنگ‌های ستاره‌ها، سحابی‌ها، کهکشانها و سیارات را برای ما آشکار می‌کنند.
عکس واقعی کهکشان آندرومدا با تلسکوپ AstroMaster 130EQ
شکل ستاره ها از پشت تلسکوپ چگونه است؟
شاید هنگام رصد ستاره‌ها با تلسکوپ دقت کرده باشید که گاهی برخی از ستاره‌ها بیضی‌تر به‌نظر می‌رسند یا دمی شبیه دنباله‌دار دارند. این، نتیجۀ “ابیراهی“، “کما” یا “گیسو” است.کُما نوعی اعوجاج تصویر اجرام در تلسکوپ است که به دلیل کانونی شدن نور در نقاط مختلف ایجاد می‌شود. این خطای اپتیکی حتی در باکیفیت‌ترین تلسکوپ‌ها هم با هم‌خطی دقیق، تقریباً اجتناب ناپذیر است. البته ابیراهی کما یا گیسو را می‌توان با یک اصلاح‌کننده کما (کما کارکتور / coma corrector) اصلاح کرد. تصحیح کننده‌های کما به شما این امکان را می‌دهند که ستاره‌ها را به شکل دقیق‌تری ببینید، اما این موضوع کمی هم سلیقه‌ای است. یعنی اگر کما در رصدتان اختلالی ایجاد نمی‌کند، نیازی به اصلاح این اعوجاج ندارید.
همه تلسکوپ‌ها می‌توانند درجاتی از کما داشته باشند، اما این مسئله در تلسکوپ‌های بازتابی با نسبت کانونی پایین، به‌ویژه زیر f/6، بیشتر مشهود است.
تصویر واضحی از کما که با یک گوشی موبایل از پشت چشمی تلسکوپ گرفته شده است.
اگر یک ستاره بسیار درخشان را در مرکز یک چشمی با بزرگنمایی متوسط قرار دهید، می‌توانید کما را ببینید. این واضح‌ترین تصویری است که می‌توانید از یک ستاره با تلسکوپتان ببیند. اگر ستاره را به لبه میدان دید حرکت دهید متوجه اعوجاج می‌شوید، با تصحیح‌کننده‌های کما، ستاره‌های شما می‌توانند همه شبیه ستاره مرکزی به نظر برسند. به کمک این روش می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا می‌خواهید یک اصلاح کننده کما بخرید یا خیر.
خطوط تیزی که از ستاره ها خارج می‌شود چیست؟
هنگام رصد ستاره ها با تلسکوپ ممکن است متوجه خطوطی شوید که انگار از مرکز ستاره به سمت بیرون می‌آیند. به این خطوط، “خطوط پراش” می‌گویند که در تصویر تلسکوپ‌های بازتابی مشاهده می‌شوند.
خطوط پراش ستاره وگا با تلسکوپ Nexstar 6Se
موقعیت و شکل “پره‌های عنکبوتی” (یا به اختصار عنکبوتی) روی شکل ستاره‌هایی که با تلسکوپ خود می‌بینید، تأثیر می‌گذارد. پره‌های عنکبوتی، تکیه‌گاه آینه ثانویه در داخل لوله تلسکوپ شما هستند که آینه ثانویه را در جای خود نگه می‌دارند. موقعیت‌ها، شکل‌ها و تعداد عنکبوتی‌های متفاوت به ستاره شکل متفاوتی می‌دهد.
انواع خطوط پراش در تلسکوپ‌های بازتابی مختلف
از خطوط پراش می‌توان برای رسیدن به فوکوس دقیق نیز استفاده کرد.به این ترتیب باید خطوط پراش را بلند و واضح ببینید. البته این کار فقط با کمک ستاره‌های بسیار درخشان در یک شب رصدی با آسمانی تمیز و صاف امکان‌پذیر است.
توجه کنید خطوط پراش واقعا روی ستاره‌ها وجود ندارند! آن‌ها نتیجه تلسکوپ‌هایی هستند که ما برای رصد از آن‌ها استفاده می‌کنیم.
رصد سیارات و ستاره ها با تلسکوپ
برخلاف رصد ستاره ها با تلسکوپ، رصد سیارات به نسبت کار راحتی است. سیارات نسبت به ستاره‌ها بسیار نزدیک‌تر هستند و به دلیل آنکه نور خورشید را بازتاب می‌کنند روشن‌تر دیده می‌شوند. قرص سیارات از درون تلسکوپ به صورت کامل قابل مشاهده است، در حالیکه شما نمی‌توانید هیچ شکل خاصی را در ستاره‌ها تشخیص دهید.
شما می‌توانید سیارات و ستاره‌ها را با یک نرم‌افزار نقشه آسمان مانند “Stellarium” یا “Star walk” شناسایی کنید. یادگیری نقشه صورت‌های فلکی، شناسایی اجرام آسمان را سریع‌تر و آسان‌تر می‌کند.
هنگامی که به آسمان نگاه می‌کنید، گاهی متوجه بعضی نقاط می‌شوید که نسبت به سایر نقاط در آسمان درخشان‌تر هستند. این‌ها همان سیارات هستند.
درخشان‌ترین اجرامی که در آسمان می‌بینیم، به ترتیب عبارتند از:
- خورشید
- ماه
- سیاره زهره
- سیاره مشتری
- سیاره مریخ
- سیاره عطارد
- ستاره شباهنگ
- ستاره سهیل
پر نورترین اجرام آسمان
معیار اندازه‌گیری روشنایی اجرام آسمان، “قدر ظاهری” است. چشم غیر مسلح انسان می‌تواند اجرام آسمانی را تا قدر ۶.۵ ببیند. در محاسبه قدر ظاهری هر چه عدد کمتر باشد، جسم روشن‌تر است. مثلاً قدر ظاهری ماه ۱۲.۷۴- و قدر ظاهری درخشان‌ترین ستاره یعنی شباهنگ، ۱.۴۸- است.
سیاره زهره در فاصله بسیار نزدیکی از خورشید طلوع و غروب می‌کند که درنتیجه در بیشتر ساعات شب در زیر افق است، بنابراین ستاره درخشانی که در میان آسمان می‌بینید به احتمال زیاد مشتری است.
سخن آخر
رصد ستاره ها با تلسکوپ به شکل واضح و دقیق تقریبا ناممکنه. توانایی دیدن جزئیات یک جرم آسمانی درنهایت به فاصله و اندازه آن بستگی دارد. ستاره‌ها به قدری دور هستند که هرگز نمی‌توانیم یک قرص کامل یا شکل یک کره واقعی را در تلسکوپ ببینیم. سیارات، ماه و خورشید نسبت به ستاره‌ها بسیار نزدیک‌تر هستند و به همین دلیل است که می‌توانیم قرص کامل یا شکل واقعی آن‌ها را حتی با تلسکوپ‌هایی با قدرت کم یا معمولی، به راحتی تشخیص دهیم. سحابی‌ها و کهکشانها نیز بسیار دور هستند اما آنقدر بزرگ و عظیم هستند که در بسیاری از تلسکوپ‌ها نیز به‌راحتی می‌توان جزئیات آن‌ها را دید.
فروشگاه پارس تلسکوپ
دیدگاه‌ها (0)